Efkes

Waor ge ok kom en wie ge ok mar tege ut lijf lop, iedereen het altied wel een mening over dah verrekte weer. En adde mit bekànt een moel vol tànde in een wachkamer zit en ge wil die akelige stilte efkes vebrèke, dan kunde in ieder geval nog altied over ut weer beginne. Mar waor we vandaag de dag deurgaons vetrouwe op ut gewauwel van Gerrit, Willemijn, Marco en Piet, ging dah vroeger toch efkes heel ànders.

Hoewel der in de 16^e eeuw al op veul plaotse een Almenak te kriege was, keke de minse vroeger toch veural naor de luch, nao de bome en plànte en nie te vegète nao ut gedrag van ut dierespul. Zage ze beveurbeeld shaopewolke in de luch dan wiste ze geliek, we kriege de règen rap wir terug. Bleujde de bome en plànte vroeg in 't jaor dan stonter een wèrme zommer klaor. Zate de blaojere in de hèrfs gèèl en krom aon 't hout dan wieste ze heel zeker, de weinter wor verrekte koud. Ge hah daorin tege ok nog de nodige àndere uutsprake zoas, wanner de maond mèrt nat en vochtig is, gee ut in de res van ut jaor ok mis.

En, hedde in mèrt veul zonnige dage, dan motte in april oe jas wir drage. Of beveurbeeld, exteroge zien gin zègen en as ze pien gaon doen kriegde règen. De gewone man, mar toch veural de boere zweerde vroeger jaor in jaor uut bij al die bij mekaor gesprokkelde weersuutsprake. En dah was netuurlijk ok helemaol nie vrimd want de miste kwame vaak nog uut ok.

Mar de hògste zekerheid krege ze eigelijk nog ut mist deur goed te lette op ut gedrag van ut um hun hin lèvende dierespul. En zò'n bietje over alle dierekes kunde wel èrreges een uutspraak vijnde waoraon men vroeger heel veul waorde hechtte. Wat te dinke van: As in januaori de mugge zwèrme, kunde in mèrt de ore wèrme. Diere konde ok verrekte goed veurspelle wagge veur een soort weinter ging kriege. Nim de mol: Zien der in december al molle, dan laot de weinter mit zich solle. Vezamele de krèèie zich in oktober massaol op ut takkehout, dan wor de weinter iezend koud. Of: Wèrke op Sint Anna de miere, dan kunde een verrekte lange weinter gaon viere.

Mar ok mooi of slech weer konde aon ut gedrag van de diere bepaole. Een hele bekende is, schere de zwaluwe over waoter en wègen, dan kriegde gegarandeerd de nodige règen. Komme beveurbeel de visse veul naor bove, dan kunde iedereen mooi weer belove. Ge zou soms wense dah Gerrit, Willemijn, Marco en Piet ok mit een mooie spreuk zouwe eindige. Op dah punt hah Jan Pelleboer uut Paterwolde oit nog de mòiste uutspraak: Mien vewachting was wel goed mar ut weer hiel zich der nie aon.

Boer Phlipse