Zuivelfabrieken kwamen en gingen...

HEMMEN - Op dinsdag 18 september om 20.00 uur opent de Historische Kring Midden-Betuwe haar seizoen met een lezing over de zuivelbereiding. Inleider in De Oude School in Hemmen is Jos Lankveld.

In de 19e eeuw ging zuivelbereiding over van boerderijen naar fabrieken. De boerin kreeg een compleet andere dagtaak. In 1871 was het kaasfabriekje van Van der Breggen in Waddinxveen de eerste. In het logo van Campina staat onder andere de toevoeging ‘anno 1871’. Daarna heeft Nederland ca. 2000 zuivelfabrieken gekend. Met een tien maal grotere melkstroom is daar nog één procent van over!

Ook de Betuwe kende veel zuivelactiviteiten. De Gelders-Overijselsche Maatschappij van Landbouw had een ambulante zuivelschool (1889-1897). J.J. van Weydom Claterbos was docent. In april 1896 was de cursus op de boerderij “de Steeg” in Heteren. Een plan voor een fabriekje aldaar, ging niet door. In de Over Betuwe in Angeren, Doornenburg, Elst, Valburg (Mientjes) en Herveld (Buddingh) kenden ze wel, maar veel melk van hier ging naar Arnhem, Nijmegen, Wageningen of Rotterdam. Een modelzuivelfabriek, 'Huis ter AA', verrees in Heveadorp.

De zuivelbereiding op de boerderij, de overgang naar zuivelfabriekjes, de opkomst van de Camiz, ‘de Stichting’ te Buren na de tweede wereldoorlog en het sluiten van fabrieken tot het huidige Friesland-Campina komen aan de orde. Er zijn nu haast geen 'melkfabrieken' meer over. De lezing zal worden vergezeld door veel beeldmateriaal. De toegang is vrij voor iedereen. Van niet-leden van de Kring wordt een bijdrage in kosten van drie euro gevraagd.